Mięsaki tkanek miękkich – kto jest najbardziej narażony?

Mięsak tkanek miękkich nie jest nowotworem występującym często. W stosunku do wszystkich nowotworów złośliwych, które diagnozowane są u osób dorosłych stanowi on jedynie 1%. To niewiele, jednak często późne postawienie diagnozy zmniejsza szansę na pełne wyleczenie i przyczynia się do występowania przerzutów.

Mięsak tkanek miękkich – guz wywodzący się z tkanki mezodermalnej

Mięsak tkanek miękkich to guz, który powstaje z tkanki mezodermalnej. Najczęściej tworzy się on w obrębie kończyn oraz tułowia. 50% diagnozowanych przypadków stanowią mięsaki powstałe w obrębie rąk lub nóg; 30% guzów zlokalizowanych jest w obrębie tułowia, a resztę stanowią guzy zlokalizowane na głowie oraz szyi i w jamie brzusznej, najczęściej w przestrzeni międzyżebrowej.

Mięsaki tkanek miękkich cechuje różny stopnień złośliwości. W przypadku zdiagnozowania mięsaka o wysokim stopniu złośliwości zwykle stosuje się radykalne rozwiązania np. amputację kończyny, na której pojawił się guz. Ze względu na skłonność do przerzutów oraz wznowy choroby po okresie remisji, kluczowy w przypadku mięsaków jest czas – konsultacji lekarskiej powinny być poddawane wszystkie guzy, które pojawiają się na ciele, a ich wielkość przekracza 2 cm kwadratowe.

Wyróżniamy kilka typów mięsaków, które określane są na podstawie konkretnych aberracji chromosomowych, czyli zaburzeń cytogenicznych. Na tej podstawie można zdiagnozować np. mięsaka Ewinga i mięsaka jasnokomórkowego.

Nieznacznie wyższą zachorowalność na mięsaki tkanek miękkich zauważono u mężczyzn; w grupie tej notuje się jednak nieco niższy odsetek zgonów niż w przypadku kobiet. Są to jednak dane zmienne.

Mięsak tkanek miękkich – przyczyny

Przyczyny powstawania mięsaków nie zostały nadal poznane. Guzy te łączone są z niektórymi wadami genetycznymi, co pozwoliły potwierdzić wieloletnie obserwacje i badania kliniczne. Przez dłuższy czas sądzono, że przyczyną powstawania mięsaków mogą być przebyte urazy tkanek miękkich, jednak teza ta została ostatecznie obalona, ze względu na brak jej potwierdzenia wynikami prowadzonych badań. Co ważne: wpływ urazu na rozwój mięsaka nie został całkowicie wykluczony, jednak uważa się, że nie sam uraz, ale napromieniowanie jego okolicy w wyniku badania RTG może wpływać na rozwój guza.

Ryzyko rozwoju mięsaka zwiększa także kontakt z nawozami sztucznymi np. herbicydami oraz innymi substancjami chemicznymi o działaniu mutagennym np. dioksynami.

Na zwiększenie ryzyka rozwoju mięsaka tkanek miękkich nie wpływają guzy łagodne, które dość często występują u wielu osób np. tłuszczaki i naczyniaki.

Mięsak tkanek miękkich – główne czynniki ryzyka

Ryzyko zachorowania na mięsaka tkanek miękkich znacząco zwiększają schorzenia o podłożu genetycznym. Ten typ nowotworu najczęściej diagnozowany jest u pacjentów dotkniętych:

• chorobą Recklinghausena,
  
• stwardnieniem guzowatym,
  
• zespołem Gardnera,
  
• zespołem Li-Fraumeni,
  
• zespołem Wernera.
  

Na zwiększenie ryzyka rozwoju mięsaków wpływa także zakażenie wirusem HIV.

Jak już wcześniej zostało wspomniane, ryzyko rozwoju mięsaka zwiększa promieniowanie oraz kontakt z nawozami sztucznymi i innymi silnie toksycznymi substancjami chemicznymi, które uważane są za jeden z częstych czynników mutagennych. Warto wiedzieć, że ryzyko rozwoju mięsaka zwiększa nie tylko kontakt z promieniowaniem rentgenowskim, ale także przebywanie w strefie skarżonej radioaktywnymi substancjami, które pozostają m.in. w glebie i wodzie po awariach reaktorów atomowych.

Podsumowując, mięsaki tkanek miękkich to stosunkowo rzadko występujące guzy, które stanowią tylko 1% wszystkich diagnozowanych u osób dorosłych nowotworów złośliwych. Najczęściej wykrywa się je u osób po 50. roku życia, jednak zwiększone ryzyko zachorowania w grupie osób dotkniętych schorzeniami genetycznymi pojawia się już po ukończeniu 40. roku życia. W przypadku mięsaków tkanek miękkich nie zaobserwowano wyraźnie większej tendencji do zachorowania w przypadku jednej z płci.